Το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα και οι προεκτάσεις του στην ενήλικη ζωή

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΙΔΙΠΟΔΕΙΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ;

Όλοι γνωρίζουμε τον Οιδίποδα της τραγωδίας του Σοφοκλή ο οποίος, χωρίς να το γνωρίζει, σκότωσε τον πατέρα του και παντρεύτηκε τη μητέρα του. Ο Freud μιλώντας για το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα αναφερόταν σ’ ένα από τα ψυχοσεξουαλικά στάδια ανάπτυξης του παιδιού στο οποίο το παιδί αυτής της ηλικίας επιθυμεί σεξουαλικά το γονέα του αντίθετου φύλου, και νιώθει αντιζηλία για το γονέα του ίδιου φύλου γι’ αυτό και επιθυμεί το θάνατό του. Όλα αυτά γίνονται βέβαια στο ασυνείδητο επίπεδο του παιδιού δηλαδή το παιδί δε συνειδητοποιεί τον τρόπο που σκέφτεται.

Διευκρίνιση: Ο Freud μιλώντας για το Οιδιπόδειο αναφερόταν στις διαθέσεις του αγοριού απέναντι στη μητέρα του. Όταν ήθελε να μιλήσει όμως για την ιδιαίτερη αγάπη του κοριτσιού προς τον πατέρα το ονόμαζε σύμπλεγμα της Ηλέκτρας.
ΠΩΣ ΕΠΕΡΧΕΤΑΙ Η ΛΥΣΗ;
Το παιδί ξεπερνάει αυτό το στάδιο όταν αρχίζει να ταυτίζεται με το γονέα του ίδιου φύλου. Για παράδειγμα το κοριτσάκι που επιθυμεί τον πατέρα της και ζηλεύει τη μητέρα, αρχίζει να κάνει πράγματα όπως αυτή:ντύνεται, μιλάει και συμπεριφέρεται όπως η μητέρα. Το αγοράκι αντίστοιχα που είναι προσκολλημένο στη μητέρα του και ανταγωνίζεται τον πατέρα, μπορεί να κάνει κοινές δραστηριότητες μαζί του ή να ντύνεται όπως αυτός. Έτσι επέρχεται η λύση του συνδρόμου. Όμως το παιδί μπορεί να καθηλωθεί στο συγκεκριμένο στάδιο και να μην το ξεπεράσει ποτέ.

ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΙΔΙΠΟΔΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΝΗΛΙΚΗ ΖΩΗ
Σύμφωνα με τη θεωρία του Freud το οιδιπόδειο επηρεάζει τα άτομα στην επιλογή του συντρόφου.


· Το οικείο είναι ασφαλές
Οι εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας είναι σαν ένα τατουάζ χαραγμένο στην ψυχή μας που πάντα θα κουβαλάμε μαζί μας. Αν οι σχέση μας με τον πατέρα μας χαρακτηριζόταν από συναισθηματική απομάκρυνση, σύμφωνα με αυτήν την θεωρία, θα ψάξουμε να βρούμε για σύντροφό μας κάποιον που θα είναι συναισθηματικά απόμακρος. Παρομοίως, αν η σχέση μας με τη μητέρα μας ήταν σχέση ουσιαστικής και υγιούς αγάπης κάτι τέτοιο θα ψάξουμε να βρούμε και στο σύντροφό μας. Έχουμε την τάση να επαναλαμβάνουμε τα παιδικά μας βιώματα γιατί αντιγράφουμε αυτό που βλέπαμε σπίτι μας αφού μας είναι οικείο και γνώριμο.
· Επανάληψη παιδικών βιωμάτων
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποιοι από μας μπορεί να έχουμε αντιμετωπίσει το εξής παράδοξο: ενώ δεν αντέχαμε τη συναισθηματική αστάθεια του πατέρα μας και λέμε συνειδητά ότι δεν θα κάνουμε σχέση με κάποιον που θα είναι συναισθηματικά ασταθής, στην πραγματικότητα ο σύντροφός μας μάς δημιουργεί ανασφάλεια με τη συμπεριφορά του, σύμφωνα με την οποία πότε δείχνει να είναι κοντά μας και να μας υποστηρίζει, πότε απομακρύνεται και μας ακυρώνει, κλπ. Φαίνεται να υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα σε αυτό που πιστεύουμε ότι θέλουμε και στις βαθύτερές μας ανάγκες. Έχουμε, δηλαδή, την τάση να επαναλαμβάνουμε τα μοτίβα με τις πρωταρχικές μας σχέσεις ώστε να μπορέσουμε να τα χειριστούμε σωστά αυτή τη φορά. Είναι σαν να λέμε στον εαυτό μας: «αν καταφέρω να ελέγξω τη σχέση μου με το σύντροφό μου, θα γυρίσω στο παρελθόν και θα καταφέρω να ελέγξω τη σχέση μου με τον μπαμπά μου ώστε να μπορέσω να βρω την ηρεμία μου». Έτσι, επέρχεται ένα είδος κάθαρσης.
· Το ίδιο νόμισμα από διαφορετική πλευρά
Πολλές φορές, αν η σχέση μας με κάποιον γονέα ήταν ιδιαίτερα τραυματική μπορεί να αποφασίσουμε να επιλέξουμε για σύντροφό μας κάποιον που να είναι εντελώς διαφορετικός από τον γονέα μας πιστεύοντας πως έτσι ίσως θα λυτρωθούμε. Αν, δηλαδή, ο πατέρας μας ήταν πολύ νευρικός και ξέσπαγε πάνω μας μπορεί να επιλέξουμε για σύντροφό μας κάποιον που να είναι πολύ ήρεμος. Ούτε τώρα, όμως, είμαστε ευτυχισμένοι. Αυτό συμβαίνει γιατί ουσιαστικά κάνουμε το Οιδιπόδειο από την ανάποδη αφού η επιλογή μας γίνεται με γνώμονα την αντίθεση του συντρόφου μας από τον πατέρα μας και όχι κατόπιν συνειδητής επεξεργασίας. Συγκεκριμένα, η ανάγκη μας να βρούμε ένα σύντροφο εκ διαμέτρου αντίθετο από τον πατέρα μας μάς μπλοκάρει από το να δούμε καθαρά ποιες είναι οι πραγματικές μας ανάγκες. Ο πατέρας μας σίγουρα είχε και καλά και κακά στοιχεία, τα οποία όμως εμείς από αντίδραση παραβλέπουμε και εστιάζουμε μόνο στα αρνητικά. Κατά βάθος, έχουμε μία αμφιθυμία και εσωτερική σύγκρουση σε σχέση με αυτό, γι’ αυτό αργότερα δυσαρεστούμαστε από τον σύντροφό μας και θέλουμε να τον αλλάξουμε δίνοντάς του αντιφατικά μηνύματα «γίνε σαν τον πατέρα μου, μη γίνεσαι σαν τον πατέρα μου».
· Άλλοι παράγοντες
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας είναι η παλέτα πάνω στην οποία θα χρωματίσουμε τις μεταγενέστερες ερωτικές μας επιλογές. Αυτό δε σημαίνει ότι οι πρώιμες εμπειρίες μας καθορίζουν, αλλά ότι μας επηρεάζουν σε ένα μεγάλο βαθμό. Από κει και πέρα υπεισέρχονται διάφορες άλλες παράμετροι (πρώτη σεξουαλική επαφή, φιλικό περιβάλλον, πολιτισμικά φαινόμενα, γεγονότα ζωής όπως απώλειες σε κρίσιμες στιγμές κλπ) που κι αυτοί με τη σειρά τους συνθέτουν το ατομικό μας παζλ.

http://psuxilogos.blogspot.com/2012/03/blog-post_12.html