Την παραμονή των Θεοφανείων κανένας από τους Πάφραληδες (γενικότερα στον δυτικό Πόντο) δεν έβγαινε έξω από το σπίτι του
.Ήταν μέρα που κάθε νοικοκυρά καθάριζε όλο το σπιτικό της,ζύμωνε και έφτιαχνε διάφορα γλυκίσματα και προπάντων κουλούρια και γενικά κάθε είδους προετοιμασία για την ημέρα που ακολουθούσε δηλαδή για την ημέρα των Θεοφανείων.Ο πατέρας έπρεπε να καθαρίσει την αυλή,τους στάβλους των ζώων και τους χώρους όπου παρέμεναν τα ζωντανά.
Το βράδυ των Φώτων έπρεπε όλα τα μέλη της οικογένειας να λουστούν για να είναι καθαρά για τη επομένη.Μάλιστα δε οι μανάδες λέγανε στα παιδιά τους ότι την ημέρα αυτή ακόμη και οι αρκούδες ρίχνονται στο νερό για να καθαριστούν,να πλυθούν,να λουστούν γι αυτό και οι άνθρωποι οφείλουν πρώτα αυτοί να λουστούν και να είναι καθαροί την ημέρα των Φώτων.Μετά το λούσιμο ολόκληρης της οικογένειας,η νοικοκυρά ανάβει κεριά σε σχήμα σταυρού και τα τοποθετεί κάτω από το εικοναστάσι καθώς και σε όλες τις γωνίες του σπιτιού,στις εισόδους,στο σαλόνι,στα δωμάτια και αν έχει ζώα,στα κέρατα των ζώων μέσα στο στάβλο.
Επίσης εκτός από τα κεριά στα κέρατα των ζώων περνούσαν και κουλούρια και αποτελούσε τρόπον τίνα ένα είδος συμμετοχής και των ζώων αυτών στη μεγάλη αυτή γιορτή της χριστιανοσύνης,γιατί κατ αυτούς όλοι αποτελούσαν μέλη αυτής της οικογένειας και συμμετείχαν εξ ίσου και στην παραγωγή και συντελούσαν στην ευημερία και πρόοδο του νοικοκύρη τους.
Τα παιδιά του χωριού μόλις σουρούπωνε περνούσαν από τα σπίτια και αφού άνοιγαν την πόρτα του σπιτιού πετούσαν μέσα ένα σάκο και γρήγορα έκλειναν την πόρτα και η νοικοκυρά έβαζε μέσα στον σάκο(ντορβά) ότι είχε για την περίπτωση όπως,μήλα,πορτοκάλια,ξυλοκέρατα κ.α. και με ταχύτητα τραβούσαν έξω το σακίδιο με τον σπάγκο που είχαν δεμένο σ αυτό για να μην τους αναγνωρίσει η νοικοκυρά και αν η οικογένεια ήταν κάπως εύπορη κολλούσε στο μήλο που έβαζε μέσα στο σακίδιο και μια δραχμή και έτσι έφευγαν τα παιδιά και πήγαιναν σε άλλη πόρτα.
Τα μικρότερα όμως παιδιά την ημέρα των φώτων,πήγαιναν σε συγγενικά τους σπίτια με ένα μήλο ή πορτοκάλι δεμένο με σπάγκο από το κοτσάνι και το περιέφεραν μέσα στο σπίτι και ο οικοδεσπότης ή νοικοκυρά κολλούσε στο μήλο κερμάτινο νόμισμα.
Τα παιδιά την ημέρα των Θεοφανείων ή το βράδυ της παραμονής δεν έλεγαν κάλαντα και δεν γινόταν αγερμός από ομάδα παιδιών.Ανήμερα των Θεοφανείων ολόκληρη η οικογένεια πήγαινε στην Εκκλησία και στη λειτουργία των Φώτων και έπαιρναν μετά τον Αγιασμό,το Αγιασμένο νερό το οποίο έπινα γουλιά,γουλιά και το μετέφεραν στο σπίτι στη συνέχεια.Κατόπιν ράντιζαν μ αυτό το νερό όλους τους χώρους του σπιτιού και τους χώρους σταυλισμού των ζώων.Επίσης πήγαιναν στα χωράφια τους και στο καθένα από αυτά ράντιζαν με λίγο αγιασμένο νερό γιατί πίστευαν πως έτσι γίνονταν τα χωράφια τους πολύ καρπερά.Μάλιστα δε η νοικοκυρά φύλαγε μέσα σε ένα μπουκάλι το αγιασμένο αυτό νερό που το χρησιμοποιούσαν ολόκληρο το χρόνο,σαν θεία μετάληψη,σαν φάρμακο για πληγές ακόμη και για στομαχικούς πόνους.
Αν δεν έκανε πολύ κρύο και ο καιρός το επέτρεπε τον αγιασμό τον έκανε ο παπάς μέσα σε δεξαμενή,ποτάμι ή λίμνη,αν όμως ο καιρός ήταν άσχημος,ο αγιασμός γινόταν μέσα στην εκκλησία και όποιος πλειοδοτούσε σχετική δημοπρασία,έβγαζε τον σταυρό μέσα από το δοχείο όπου ο παπάς έκανε τον αγιασμό και είχε το δικαίωμα να μεταφέρει στη συνέχεια τον σταυρό σε όλα τα σπίτια του χωριού ψάλλοντας το ΄΄εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε΄΄ και έπαιρνε χρήματα και όσα έπαιρνε ήταν για λογαριασμό του,αφού είχε πλειοδοτήσει και είχε πληρώσει στην εκκλησία κάποιο ποσό χρημάτων.
Στα πολύ παλιά χρόνια κατά την περιφορά του Σταυρού την ημέρα των Θεοφανείων στα σπίτια,είχαν μαζί τους και ένα γάιδαρο με κρεμασμένα γύρω από το σαμάρι σάκους μέσα στα οποία έβαζαν οι νοικοκυρές,αλεύρι ή σιτάρι ή άλλο δημητριακό αν φυσικά δεν είχαν χρήματα να δώσουν.Απο την παραμονή ακόμη των Θεοφανείων οι Παφραλήδες όχι μόνο δεν κάπνιζαν και δεν έτρωγαν αλλά και νερό δεν πίνανε μέχρι την επομένη που θα έπαιρναν το αγιασμένο νερό από την Εκκλησία.Μόλις τελείωνε η λειτουργία στην Εκκλησία τα μικρά παιδιά του σχολείου συγκεντρωμένοι με ομάδες περίμεναν έξω από την Εκκλησία και φιλούσαν το χέρι κάθε μεγαλύτερου σε ηλικία και έπαιρναν μια ευχή από τους μεγαλύτερους που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ΄΄να ζήσεις παιδί μου και του χρόνου΄΄,αυτή ήταν η αμοιβή των παιδιών αυτών.
Ένα άλλο έθιμο των Θεοφανείων στους Πόντιους Παφραλήδες ήταν το πέταγμα μέσα στο νερό κάποιον συγχωριανό τους.Μια ομάδα νέων πλησίαζε κάποιον άλλο νέο μόλις σχολούσε η Εκκλησία και του πρότειναν ή να πέσει όπως είναι με τα ρούχα τα γιορτινά μέσα στο νερό,οπότε η ομάδα αυτή αναλάμβανε όλα τα έξοδα του γλεντιού που θα ακολουθούσε ή αν δεν δεχόταν να πέσει στο νερό,όφειλε σύμφωνα με το έθιμο συτός να πληρώσει όλα τα έξοδα της παρέας σε σχετικό γλέντι που θα γινόταν το βράδυ.Για να διαιωνίσουν όμως το έθιμο συνήθως έπεφτε ο προτεινόμενος με τα γιορτινά ρούχα μέσα στο νερό και έτσι ήταν και απαλλαγμένο από την καταβολή οποιουδήποτε ποσού χρημάτων στο γλέντι που θα ακολουθούσε.
Οι ημέρες αργίας των Θεοφανείων εκτός την παραμονή γιορτάζονταν τρείς μέρες,δηλαδή σύνολο τέσσερις.
ΑΡΧΕΙΟ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Συγγραφέας
.Ήταν μέρα που κάθε νοικοκυρά καθάριζε όλο το σπιτικό της,ζύμωνε και έφτιαχνε διάφορα γλυκίσματα και προπάντων κουλούρια και γενικά κάθε είδους προετοιμασία για την ημέρα που ακολουθούσε δηλαδή για την ημέρα των Θεοφανείων.Ο πατέρας έπρεπε να καθαρίσει την αυλή,τους στάβλους των ζώων και τους χώρους όπου παρέμεναν τα ζωντανά.
Το βράδυ των Φώτων έπρεπε όλα τα μέλη της οικογένειας να λουστούν για να είναι καθαρά για τη επομένη.Μάλιστα δε οι μανάδες λέγανε στα παιδιά τους ότι την ημέρα αυτή ακόμη και οι αρκούδες ρίχνονται στο νερό για να καθαριστούν,να πλυθούν,να λουστούν γι αυτό και οι άνθρωποι οφείλουν πρώτα αυτοί να λουστούν και να είναι καθαροί την ημέρα των Φώτων.Μετά το λούσιμο ολόκληρης της οικογένειας,η νοικοκυρά ανάβει κεριά σε σχήμα σταυρού και τα τοποθετεί κάτω από το εικοναστάσι καθώς και σε όλες τις γωνίες του σπιτιού,στις εισόδους,στο σαλόνι,στα δωμάτια και αν έχει ζώα,στα κέρατα των ζώων μέσα στο στάβλο.
Επίσης εκτός από τα κεριά στα κέρατα των ζώων περνούσαν και κουλούρια και αποτελούσε τρόπον τίνα ένα είδος συμμετοχής και των ζώων αυτών στη μεγάλη αυτή γιορτή της χριστιανοσύνης,γιατί κατ αυτούς όλοι αποτελούσαν μέλη αυτής της οικογένειας και συμμετείχαν εξ ίσου και στην παραγωγή και συντελούσαν στην ευημερία και πρόοδο του νοικοκύρη τους.
Τα παιδιά του χωριού μόλις σουρούπωνε περνούσαν από τα σπίτια και αφού άνοιγαν την πόρτα του σπιτιού πετούσαν μέσα ένα σάκο και γρήγορα έκλειναν την πόρτα και η νοικοκυρά έβαζε μέσα στον σάκο(ντορβά) ότι είχε για την περίπτωση όπως,μήλα,πορτοκάλια,ξυλοκέρατα κ.α. και με ταχύτητα τραβούσαν έξω το σακίδιο με τον σπάγκο που είχαν δεμένο σ αυτό για να μην τους αναγνωρίσει η νοικοκυρά και αν η οικογένεια ήταν κάπως εύπορη κολλούσε στο μήλο που έβαζε μέσα στο σακίδιο και μια δραχμή και έτσι έφευγαν τα παιδιά και πήγαιναν σε άλλη πόρτα.
Τα μικρότερα όμως παιδιά την ημέρα των φώτων,πήγαιναν σε συγγενικά τους σπίτια με ένα μήλο ή πορτοκάλι δεμένο με σπάγκο από το κοτσάνι και το περιέφεραν μέσα στο σπίτι και ο οικοδεσπότης ή νοικοκυρά κολλούσε στο μήλο κερμάτινο νόμισμα.
Τα παιδιά την ημέρα των Θεοφανείων ή το βράδυ της παραμονής δεν έλεγαν κάλαντα και δεν γινόταν αγερμός από ομάδα παιδιών.Ανήμερα των Θεοφανείων ολόκληρη η οικογένεια πήγαινε στην Εκκλησία και στη λειτουργία των Φώτων και έπαιρναν μετά τον Αγιασμό,το Αγιασμένο νερό το οποίο έπινα γουλιά,γουλιά και το μετέφεραν στο σπίτι στη συνέχεια.Κατόπιν ράντιζαν μ αυτό το νερό όλους τους χώρους του σπιτιού και τους χώρους σταυλισμού των ζώων.Επίσης πήγαιναν στα χωράφια τους και στο καθένα από αυτά ράντιζαν με λίγο αγιασμένο νερό γιατί πίστευαν πως έτσι γίνονταν τα χωράφια τους πολύ καρπερά.Μάλιστα δε η νοικοκυρά φύλαγε μέσα σε ένα μπουκάλι το αγιασμένο αυτό νερό που το χρησιμοποιούσαν ολόκληρο το χρόνο,σαν θεία μετάληψη,σαν φάρμακο για πληγές ακόμη και για στομαχικούς πόνους.
Αν δεν έκανε πολύ κρύο και ο καιρός το επέτρεπε τον αγιασμό τον έκανε ο παπάς μέσα σε δεξαμενή,ποτάμι ή λίμνη,αν όμως ο καιρός ήταν άσχημος,ο αγιασμός γινόταν μέσα στην εκκλησία και όποιος πλειοδοτούσε σχετική δημοπρασία,έβγαζε τον σταυρό μέσα από το δοχείο όπου ο παπάς έκανε τον αγιασμό και είχε το δικαίωμα να μεταφέρει στη συνέχεια τον σταυρό σε όλα τα σπίτια του χωριού ψάλλοντας το ΄΄εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε΄΄ και έπαιρνε χρήματα και όσα έπαιρνε ήταν για λογαριασμό του,αφού είχε πλειοδοτήσει και είχε πληρώσει στην εκκλησία κάποιο ποσό χρημάτων.
Στα πολύ παλιά χρόνια κατά την περιφορά του Σταυρού την ημέρα των Θεοφανείων στα σπίτια,είχαν μαζί τους και ένα γάιδαρο με κρεμασμένα γύρω από το σαμάρι σάκους μέσα στα οποία έβαζαν οι νοικοκυρές,αλεύρι ή σιτάρι ή άλλο δημητριακό αν φυσικά δεν είχαν χρήματα να δώσουν.Απο την παραμονή ακόμη των Θεοφανείων οι Παφραλήδες όχι μόνο δεν κάπνιζαν και δεν έτρωγαν αλλά και νερό δεν πίνανε μέχρι την επομένη που θα έπαιρναν το αγιασμένο νερό από την Εκκλησία.Μόλις τελείωνε η λειτουργία στην Εκκλησία τα μικρά παιδιά του σχολείου συγκεντρωμένοι με ομάδες περίμεναν έξω από την Εκκλησία και φιλούσαν το χέρι κάθε μεγαλύτερου σε ηλικία και έπαιρναν μια ευχή από τους μεγαλύτερους που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ΄΄να ζήσεις παιδί μου και του χρόνου΄΄,αυτή ήταν η αμοιβή των παιδιών αυτών.
Ένα άλλο έθιμο των Θεοφανείων στους Πόντιους Παφραλήδες ήταν το πέταγμα μέσα στο νερό κάποιον συγχωριανό τους.Μια ομάδα νέων πλησίαζε κάποιον άλλο νέο μόλις σχολούσε η Εκκλησία και του πρότειναν ή να πέσει όπως είναι με τα ρούχα τα γιορτινά μέσα στο νερό,οπότε η ομάδα αυτή αναλάμβανε όλα τα έξοδα του γλεντιού που θα ακολουθούσε ή αν δεν δεχόταν να πέσει στο νερό,όφειλε σύμφωνα με το έθιμο συτός να πληρώσει όλα τα έξοδα της παρέας σε σχετικό γλέντι που θα γινόταν το βράδυ.Για να διαιωνίσουν όμως το έθιμο συνήθως έπεφτε ο προτεινόμενος με τα γιορτινά ρούχα μέσα στο νερό και έτσι ήταν και απαλλαγμένο από την καταβολή οποιουδήποτε ποσού χρημάτων στο γλέντι που θα ακολουθούσε.
Οι ημέρες αργίας των Θεοφανείων εκτός την παραμονή γιορτάζονταν τρείς μέρες,δηλαδή σύνολο τέσσερις.
ΑΡΧΕΙΟ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου