Δογματική: "η δημιουργία του κόσμου"
Της κας Ματίνας Βελέτζα
Της κας Ματίνας Βελέτζα
(Γεν.1,1) «Και εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γήν». Η Αγία Γραφή αρχίζει τον λόγο της με αυτό το θέμα. Είναι βασικό να μάθουμε να διακρίνουμε τον Δημιουργό από τα δημιουργήματά του, να κάνουμε διάκριση μεταξύ κτιστού και Ακτιστου, Όντος καιμή όντος.
Ο Θεός ονομάζεται Άγιος από τον προφήτη Ησαία, αλλά όχι μόνον εκεί και στην Θεία Λειτουργία πολλά τροπάρια και λειτουργικά κείμενα αναφέρονται στον Θεό υμνόντας τον ως Άγιο «καδώς» εβραϊκά, που δοξάζεται για την παντοδυναμία Του και την πανσοφία στην δημιουργηθείσα από Αυτόν κτίση. Συνήθως ερμηνεύουμε αυτή τη λέξη με την ηθική της έννοια, ως τέλειο δηλ ηθικά, αναμάρτητο. Δεν είναι έτσι όμως η έννοια της λέξεως σημαίνει ο Θεός ο Παντοκράτωρ, ο υπερκόσμιος και παντοδύναμος, ο κυρίαρχος όλης της κτίσεως ως δημιουργός της. Όταν ετοιμάσουμε το φαγητό ή/και καθόμαστε στο τραπέζι σταυρώνουμε το φαγητό και κάνομε τον σταυρό μας παρακαλώντας τον Θεό να ευλογήσει και εμάς και το φαγητό εννοούμε ότ Αυτός εξουσιάζει την κτίση, ότι είναι δικιά Του, δικά του και τα αγαθά που θα γευτούμε.
Θα κάνω εδώ μία παρένθεση μιά και μιλήσαμε για τον προφήτη Ησαία, για να αναφερθώ στην σημασία της λέξεως, όπου προφήτης σημαίνει αυτός που μιλάει αντί κάποιου άλλου, πρό=αντί, τον Θεό εν προκειμένω, είναι δηλ ιεροκήρυκας. Η προφητεία μπορεί να αναφέρεται στο παρόν, στο εγγύς μέλλον ή/καί το απώτατο μέλλον (αποκάλυψη).
Όταν λέμε ότι έγινε ο κόσμος εκ του μηδενός θα ήτο καλύτερα να λέμε ότι έγινε εκ του μή όντος διότι το μηδέν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ως μία ύλη. Η έκφραση «εκ του μή όντος» έχει θεολογικό νόημα. Ο Ών είναι ο Θεός. ʽΟταν λέμε λοιπόν ότι ο κόσμος έγινε «εκ του μη όντος» σημαίνει ότι έγινε όχι από την ουσία του Θεού (και άρα δεν μπορεί να μετάσχει στην Ουσία Του) αλλά έγινε μέσω της άκτισης θείας ενέργειας. Το θαυμαστό εδώ, που είναι ενάντια στην δική μας λογική είναι όχι το ότι ο Θεός έκανε τον κόσμο από του μή όντος αλλά ότι ο Τριαδικός Θεός από την άκτιστη βουλητική ενέργεια δημιούργησε μιά πραγματικότητα ετερούσια σε σχέση με το Θεό. Την πραγματικότητα αυτή την προικίζει με την θεία Χάρη Του γιά να μετέχει στις θείες ενέργειές του εφʼόσον δεν μπορεί να μετέχει στην ουσία Του. Αυτό είναι ένα μυστήριο, ενάντια προς την εμπειρία που επικρατεί στην κτιστή πραγματικότητα.
Ο Θεός λοιπόν όσον αφορά το σύμπαν (την δημιουργία του) είναι εντελώς άλλης ουσίας, δηλ είναι ο Θεός ΜΟΝΟΝ και από την άλλη όλο το σύμπαν. Ουσία του Θεού (Άκτιστον)από την μία μερία και το σύμπαν (κτιστόν) από την άλλη.
Και εδώ ερχόμαστε στο θέμα της πανθρησκείας η οποία είναι μία ανακρίβεια όπως και ότι ο Θεός που πιστεύουν όλοι οι άνθρωποι στη γή είναι ο ίδιος. Γιατί; Διότι δεν υπάρχει η έννοια του Θεού δημιουργού σε όλες τις θρησκείες. Ειδικά στις ανατολικές θρησκείες οι θεοί βρίσκουν τον κόσμο και τον τακτοποιούν. Είναι διακοσμητές. Από αυτή την έννοια βγαίνει η λέξις κόσμος (κοσμώ). Ο κόσμος θεωρείται αδημιούργητος. Η πιό κατάλληλη λέξις λοιπόν για να μιλήσουμε για τον κόσμο είναι η λέξις κτίσις. Ένας κόσμος που ήταν και θα είναι πάντα δεν μπορεί να αλλάξει. Πχ στον ινδουϊσμό, ο καταστροφέας κάθε δέκα χιλιάδες έτη καταστρέφει τον κόσμο και αυτός ξαναδημιουργείται. Υπάρχει πάντα η έννοια Γέννησις-θάνατος. Το σύμπαν υπάρχει μόνο του χωρίς τον Θεό να προϋπάρχει. Δύο αρχαίες θρησκείες που εμφανίζονται να μιλούν για προϋπάρχοντα Θεό είναι η Βαβυλωνιακή και η εβραϊκή που μιλούν για εμφάνιση του κόσμου από κομάτι του Θεού. Και αυτό δημιουργεί μεγάλο μπέρδεμα ακόμη και σε εμάς τους Χριστιανούς εάν δεν γνωρίζουμε τί ακριβώς πιστεύομε. Μόνο στην Π. Διαθήκη εμφανίζεται το σύμπαν να παράγεται επειδή έτσι το θέλει ο Θεός. Στα βαβυλωνιακά κείμενα παρουσιάζεται ένας Θεός ως εχθρός της Αβύσσου ενώ έρχεται ο θεός δημιουργός που δεν μοιράζεται τίποτε με άλλο θεό.
Το βιβλίο τη Π. Διαθήκης Γένεσις δεν προέρχεται λοιπόν από την λέξη γεννώ. Διότι τότε θα ήτο γέννησις από ίδια ουσία, αλλά από το ρήμα γίγνομαι που σημαίνει κάνω.Το ανθρώινο όν φτάχνεται όμως με μία ιδιαιτερότητα να μπορεί να επικοινωνεί με τον Θεό, ο καθένας ξεχωριστά.. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι ο Θεός μιλάει στον άνθρωπο στην γλώσσα του ανθρώπου που απευθύνεται και στην νοοτροπία του. Αυτό έχει δημιουργήσει και την ταλαιπωρία με την Π. Διαθήκη που είναι γραμμένη στην γλώσσα και στο ύφος του ισραηλιτικού λαού. Διά τούτο και δεν έχομε πρόβλημα να μεταφράζεται η Αγία Γραφή σε όλες τις γλώσσες και πάλι να θεωρείται Άγιο βιβλίο. Αντιθέτως, στο Ισλάμ πιστεύεται ότι ο Θεός έγραψε το κοράνι μόνο εις την Αραβικήν και οι μεταφράσεις δεν θεωρούνται Κοράνιον αλλά απλά φωτοτυπίες.
Επίσης στην Π.Δ. δεν υπάρχουν αναπτύξεις θεωριών καθότι οι σημιτικοί λαοί δεν έκαναν όπως οι Έλληνες θεωρητική ανάλυση αλλά εξηγούσαν με παραδείγματα ένα θέμα δηλ ιστορίες. Τα μυνήματα λοιπόν που δίδονται είναι τα σημαίνονται και όχι η κατά γράμμα ερμηνεία. Στην δε Κ.Δ. επίσης δεν υπάρχει κυριολεξία.Ο Κύριος μιλάει με παραβολές. Πχ η παραβολή του Σαμαρείτου δεν είναι ψέμα ούτε όμως και ιστορικό γεγονός. Λέει η Κ.Δ. «Φρίττε ουρανέ και σαλευθήτωσαν τα θεμέλια της γής.» Ποιά θεμέλια; Δεν υπάρχουν θεμέλια, απλά αυτά πίστευαν την εποχή εκείνη. Το «στερέωμα του ουρανού» επίσης, πίστευαν ότι υπήρχε στερεός θόλος.
Όλη η δημιουργία λοιπόν αισθητή και νοητή, μετέχει στις θείες ενέργεις ανάλογα με την δεκτηκότητα των δημιουργημάτων. Όλα τα όντα λοιπόν μετέχουν στην «ουσιοποιό» ενέργεια του Θεού, όσα δέ έχουν το «ζήν» μετέχουν στην ζωοποιό ενέργεια του Θεού, ο δε άνθρωπος μόνο για να έχει και το σοφίζεσθαι μετάχει και στην «σοφοποιό» ενέργεια του Θεού και ακόμη μπορεί να μετέχει στην «θεοποιό» ενέργεια για να πετύχει το θεούσθαι, την θέωση για την οποία είναι προορισμένος. Ο Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός είπε ότι όλα απέχουν από το Θεό «ου τόπω αλλά φύσει». Αφού δε ο Αγ. Πατήρ είπε «ου τόπω» μπορούμε να πούμε και «ου χρόνω» γιατί θεολογικά τόπος και χρόνος είναι συνυφασμένα και ο τόπος υπάρχει μόνο με τον τόπο.
Η κτίσις έγινε σε έξι μέρες όπως αναφέρει Γένεσις δηλ σε έξι φάσεις δημιουργίας. Στην Βαβυλωνιακή μυθολογία όπου γίνεται λόγος περί κοσμογονίας αλλά και θεογονίας υπάρχουν δύο θεοί που συγκρούονται ο Μαρντούκ και το θαλάσσιο τέρας Τιαμάτ. Ο Μαρντούκ κοματιάζει την Τιαμάτ και δημιουργεί τον ουρανό και την γή ορίζοντας δικαιοδοσίες σε διάφορους θεούς. Κατά την ελληνική κοσμογονία και θεογονία κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζουν ο ουρανός, η γή και ο έρωτας. Γεννιούνται τέρατα και θεοί που αλληλοσπαράσσονται για την επικράτηση τελικά του Διός.. Η διήγησις της Γενέσεως όμως δεν κάνει λόγο γιά θεογονία δεν λέει ποιός έκανε τον Θεό αλλά μόνο γιά κοσμογονία. Στο επόμενο θα πούμε για τον Θεό ως Τριάδα.
Ο Θεός ονομάζεται Άγιος από τον προφήτη Ησαία, αλλά όχι μόνον εκεί και στην Θεία Λειτουργία πολλά τροπάρια και λειτουργικά κείμενα αναφέρονται στον Θεό υμνόντας τον ως Άγιο «καδώς» εβραϊκά, που δοξάζεται για την παντοδυναμία Του και την πανσοφία στην δημιουργηθείσα από Αυτόν κτίση. Συνήθως ερμηνεύουμε αυτή τη λέξη με την ηθική της έννοια, ως τέλειο δηλ ηθικά, αναμάρτητο. Δεν είναι έτσι όμως η έννοια της λέξεως σημαίνει ο Θεός ο Παντοκράτωρ, ο υπερκόσμιος και παντοδύναμος, ο κυρίαρχος όλης της κτίσεως ως δημιουργός της. Όταν ετοιμάσουμε το φαγητό ή/και καθόμαστε στο τραπέζι σταυρώνουμε το φαγητό και κάνομε τον σταυρό μας παρακαλώντας τον Θεό να ευλογήσει και εμάς και το φαγητό εννοούμε ότ Αυτός εξουσιάζει την κτίση, ότι είναι δικιά Του, δικά του και τα αγαθά που θα γευτούμε.
Θα κάνω εδώ μία παρένθεση μιά και μιλήσαμε για τον προφήτη Ησαία, για να αναφερθώ στην σημασία της λέξεως, όπου προφήτης σημαίνει αυτός που μιλάει αντί κάποιου άλλου, πρό=αντί, τον Θεό εν προκειμένω, είναι δηλ ιεροκήρυκας. Η προφητεία μπορεί να αναφέρεται στο παρόν, στο εγγύς μέλλον ή/καί το απώτατο μέλλον (αποκάλυψη).
Όταν λέμε ότι έγινε ο κόσμος εκ του μηδενός θα ήτο καλύτερα να λέμε ότι έγινε εκ του μή όντος διότι το μηδέν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ως μία ύλη. Η έκφραση «εκ του μή όντος» έχει θεολογικό νόημα. Ο Ών είναι ο Θεός. ʽΟταν λέμε λοιπόν ότι ο κόσμος έγινε «εκ του μη όντος» σημαίνει ότι έγινε όχι από την ουσία του Θεού (και άρα δεν μπορεί να μετάσχει στην Ουσία Του) αλλά έγινε μέσω της άκτισης θείας ενέργειας. Το θαυμαστό εδώ, που είναι ενάντια στην δική μας λογική είναι όχι το ότι ο Θεός έκανε τον κόσμο από του μή όντος αλλά ότι ο Τριαδικός Θεός από την άκτιστη βουλητική ενέργεια δημιούργησε μιά πραγματικότητα ετερούσια σε σχέση με το Θεό. Την πραγματικότητα αυτή την προικίζει με την θεία Χάρη Του γιά να μετέχει στις θείες ενέργειές του εφʼόσον δεν μπορεί να μετέχει στην ουσία Του. Αυτό είναι ένα μυστήριο, ενάντια προς την εμπειρία που επικρατεί στην κτιστή πραγματικότητα.
Ο Θεός λοιπόν όσον αφορά το σύμπαν (την δημιουργία του) είναι εντελώς άλλης ουσίας, δηλ είναι ο Θεός ΜΟΝΟΝ και από την άλλη όλο το σύμπαν. Ουσία του Θεού (Άκτιστον)από την μία μερία και το σύμπαν (κτιστόν) από την άλλη.
Και εδώ ερχόμαστε στο θέμα της πανθρησκείας η οποία είναι μία ανακρίβεια όπως και ότι ο Θεός που πιστεύουν όλοι οι άνθρωποι στη γή είναι ο ίδιος. Γιατί; Διότι δεν υπάρχει η έννοια του Θεού δημιουργού σε όλες τις θρησκείες. Ειδικά στις ανατολικές θρησκείες οι θεοί βρίσκουν τον κόσμο και τον τακτοποιούν. Είναι διακοσμητές. Από αυτή την έννοια βγαίνει η λέξις κόσμος (κοσμώ). Ο κόσμος θεωρείται αδημιούργητος. Η πιό κατάλληλη λέξις λοιπόν για να μιλήσουμε για τον κόσμο είναι η λέξις κτίσις. Ένας κόσμος που ήταν και θα είναι πάντα δεν μπορεί να αλλάξει. Πχ στον ινδουϊσμό, ο καταστροφέας κάθε δέκα χιλιάδες έτη καταστρέφει τον κόσμο και αυτός ξαναδημιουργείται. Υπάρχει πάντα η έννοια Γέννησις-θάνατος. Το σύμπαν υπάρχει μόνο του χωρίς τον Θεό να προϋπάρχει. Δύο αρχαίες θρησκείες που εμφανίζονται να μιλούν για προϋπάρχοντα Θεό είναι η Βαβυλωνιακή και η εβραϊκή που μιλούν για εμφάνιση του κόσμου από κομάτι του Θεού. Και αυτό δημιουργεί μεγάλο μπέρδεμα ακόμη και σε εμάς τους Χριστιανούς εάν δεν γνωρίζουμε τί ακριβώς πιστεύομε. Μόνο στην Π. Διαθήκη εμφανίζεται το σύμπαν να παράγεται επειδή έτσι το θέλει ο Θεός. Στα βαβυλωνιακά κείμενα παρουσιάζεται ένας Θεός ως εχθρός της Αβύσσου ενώ έρχεται ο θεός δημιουργός που δεν μοιράζεται τίποτε με άλλο θεό.
Το βιβλίο τη Π. Διαθήκης Γένεσις δεν προέρχεται λοιπόν από την λέξη γεννώ. Διότι τότε θα ήτο γέννησις από ίδια ουσία, αλλά από το ρήμα γίγνομαι που σημαίνει κάνω.Το ανθρώινο όν φτάχνεται όμως με μία ιδιαιτερότητα να μπορεί να επικοινωνεί με τον Θεό, ο καθένας ξεχωριστά.. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι ο Θεός μιλάει στον άνθρωπο στην γλώσσα του ανθρώπου που απευθύνεται και στην νοοτροπία του. Αυτό έχει δημιουργήσει και την ταλαιπωρία με την Π. Διαθήκη που είναι γραμμένη στην γλώσσα και στο ύφος του ισραηλιτικού λαού. Διά τούτο και δεν έχομε πρόβλημα να μεταφράζεται η Αγία Γραφή σε όλες τις γλώσσες και πάλι να θεωρείται Άγιο βιβλίο. Αντιθέτως, στο Ισλάμ πιστεύεται ότι ο Θεός έγραψε το κοράνι μόνο εις την Αραβικήν και οι μεταφράσεις δεν θεωρούνται Κοράνιον αλλά απλά φωτοτυπίες.
Επίσης στην Π.Δ. δεν υπάρχουν αναπτύξεις θεωριών καθότι οι σημιτικοί λαοί δεν έκαναν όπως οι Έλληνες θεωρητική ανάλυση αλλά εξηγούσαν με παραδείγματα ένα θέμα δηλ ιστορίες. Τα μυνήματα λοιπόν που δίδονται είναι τα σημαίνονται και όχι η κατά γράμμα ερμηνεία. Στην δε Κ.Δ. επίσης δεν υπάρχει κυριολεξία.Ο Κύριος μιλάει με παραβολές. Πχ η παραβολή του Σαμαρείτου δεν είναι ψέμα ούτε όμως και ιστορικό γεγονός. Λέει η Κ.Δ. «Φρίττε ουρανέ και σαλευθήτωσαν τα θεμέλια της γής.» Ποιά θεμέλια; Δεν υπάρχουν θεμέλια, απλά αυτά πίστευαν την εποχή εκείνη. Το «στερέωμα του ουρανού» επίσης, πίστευαν ότι υπήρχε στερεός θόλος.
Όλη η δημιουργία λοιπόν αισθητή και νοητή, μετέχει στις θείες ενέργεις ανάλογα με την δεκτηκότητα των δημιουργημάτων. Όλα τα όντα λοιπόν μετέχουν στην «ουσιοποιό» ενέργεια του Θεού, όσα δέ έχουν το «ζήν» μετέχουν στην ζωοποιό ενέργεια του Θεού, ο δε άνθρωπος μόνο για να έχει και το σοφίζεσθαι μετάχει και στην «σοφοποιό» ενέργεια του Θεού και ακόμη μπορεί να μετέχει στην «θεοποιό» ενέργεια για να πετύχει το θεούσθαι, την θέωση για την οποία είναι προορισμένος. Ο Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός είπε ότι όλα απέχουν από το Θεό «ου τόπω αλλά φύσει». Αφού δε ο Αγ. Πατήρ είπε «ου τόπω» μπορούμε να πούμε και «ου χρόνω» γιατί θεολογικά τόπος και χρόνος είναι συνυφασμένα και ο τόπος υπάρχει μόνο με τον τόπο.
Η κτίσις έγινε σε έξι μέρες όπως αναφέρει Γένεσις δηλ σε έξι φάσεις δημιουργίας. Στην Βαβυλωνιακή μυθολογία όπου γίνεται λόγος περί κοσμογονίας αλλά και θεογονίας υπάρχουν δύο θεοί που συγκρούονται ο Μαρντούκ και το θαλάσσιο τέρας Τιαμάτ. Ο Μαρντούκ κοματιάζει την Τιαμάτ και δημιουργεί τον ουρανό και την γή ορίζοντας δικαιοδοσίες σε διάφορους θεούς. Κατά την ελληνική κοσμογονία και θεογονία κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζουν ο ουρανός, η γή και ο έρωτας. Γεννιούνται τέρατα και θεοί που αλληλοσπαράσσονται για την επικράτηση τελικά του Διός.. Η διήγησις της Γενέσεως όμως δεν κάνει λόγο γιά θεογονία δεν λέει ποιός έκανε τον Θεό αλλά μόνο γιά κοσμογονία. Στο επόμενο θα πούμε για τον Θεό ως Τριάδα.
www.katixitiko.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου