Το βρέφος, αρχίζει να αναπτύσσει συναισθήματα από τη πρώτη στιγμή της ζωής του. Όντας αδύναμο, αναπτύσσει ισχυρό συναισθηματικό δεσμό με τη τροφό του γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσής του. Η διαρκής αυτή επαφή, η φροντίδα και η επίβλεψη προφυλάσσουν τα παιδιά από πολλούς κινδύνους. Επιπλέον, οι έντονες σχέσεις αγάπης κρατούν τα παιδιά για μεγάλο χρονικό διάστημα κοντά στους γονείς τους, δίνοντάς τους έτσι την ευκαιρία να μάθουν τις πολύπλοκες δεξιότητες που χρειάζονται οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Η φάση της διαμόρφωσης του δεσμού ξεκινά από την 6η εβδομάδα της ζωής και μέχρι περίπου το 2ο έτος θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή. Κατά τη φάση αυτή δημιουργείται ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος ένας από τους τρεις τύπους προσκόλλησης που περιγράφονται παρακάτω:
1. Ασφαλής Προσκόλληση
2. Απορριπτική Προσκόλληση
3. Αγχώδης Προσκόλληση
Όταν η στάση της μητέρας διακρίνεται από αποδοχή και ανταπόκριση στις ανάγκες του βρέφους με σταθερό και θετικό τρόπο και όταν παρέχει σιγουριά και υποστήριξη τότε αναπτύσσεται η ασφαλής προσκόλληση. Έτσι το παιδί μεγαλώνοντας γίνεται πιο ανεξάρτητο, νιώθει αισθήματα ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Γίνεται άτομο με αυτοπεποίθηση και εκδηλώνει θετικά συναισθήματα. Εμπιστεύεται τους ανθρώπους, είναι κοινωνικό και συνεργάσιμο ενώ δημιουργεί ικανοποιητικές φιλίες. Ως ενήλικας πλέον είναι σε θέση να δημιουργεί μακροχρόνιους συναισθηματικούς δεσμούς, καλές φιλικές και συναδελφικές σχέσεις. Η αυτοπεποίθηση και η αυτογνωσία είναι δύο βασικά χαρακτηριστικά του ενώ συγχρόνως γνωρίζει τα συναισθήματά του και σέβεται τα συναισθήματα των άλλων.
Στον αντίποδα βρίσκεται η απορριπτική προσκόλληση. Η προσκόλληση αυτή δημιουργείται όταν η μητέρα έχει στάση ψυχρή, απορριπτική και άκαμπτη και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του βρέφους. Αυτό δημιουργεί το συναίσθημα του φόβου στο παιδί, όσον αφορά τις διαπροσωπικές του σχέσεις, καθώς επίσης μπορεί να το οδηγήσει σε έντονη –συναισθηματική- εξάρτηση από τους άλλους. Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική σε αυτή την κατηγορία ενώ παρουσιάζονται τα στοιχεία της επιφυλακτικότητας, ανυπακοής και επιθετικότητας. Επίσης αποφεύγονται οι ζεστές και κοντινές επαφές. Στην ενήλικη ζωή του εμφανίζει δυσκολία στην αποδοχή της αγάπης, φόβο και απόρριψη της ανάγκης για ζεστασιά και υποστήριξη. Αποφεύγει τόσο τις δεσμεύσεις, όσο και τη συναισθηματική εγγύτητα και οικειότητα, δίνοντας έμφαση στη συναισθηματική ανεξαρτησία του. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτογνωσία είναι δύο βασικά χαρακτηριστικά του. Τέλος βιώνει αισθήματα φόβου ν’ αναγνωρίσει, να κατανοήσει και να σεβαστεί τα συναισθήματα των άλλων. Ως αντιστάθμιση στα συναισθηματικά του κενά είναι η έμφαση στην επαγγελματική επιτυχία.
Ο τελευταίος τύπος προσκόλλησης είναι η αγχώδης προσκόλληση. Εδώ η μητέρα δείχνει μια ασυνέπεια ως προς τη στάση της (άλλοτε είναι αρνητική και άλλοτε θετική). Είναι μια μητέρα με έλλειψη ευαισθησίας και αδιάκριτη στάση απέναντι στη ζωή του παιδιού της. Αυτό έχει ως συνέπεια το παιδί να νιώθει ανασφάλεια και άγχος, να έχει χαμηλή ενεργητικότητα και έντονη καταστροφικότητα. Είναι ένα παιδί που βρίσκεται σε μεγάλη εξάρτηση από τη μητέρα του, κυρίως, αλλά και από άλλα άτομα. Οι ενήλικες με αυτού του είδους προσκόλληση χαρακτηρίζονται από υπερευαισθησία στα αρνητικά συναισθήματα και
υπερβολική αγωνία, πίκρα, θυμό, απελπισία και δυστυχία στις δύσκολες περιόδους της ζωής τους. Εμφανίζουν έντονα ψυχοσωματικά προβλήματα ενώ η αυτοεκτίμησή τους είναι ιδιαίτερα χαμηλή. Η απαισιόδοξη στάση για τη ζωή και οι αρνητικές σκέψεις είναι πολύ χαρακτηριστικά στα άτομα αυτά. Η ανασφάλεια, η ζήλια, το έντονο άγχος και ο φόβος εγκατάλειψης διαποτίζουν τη ζωή των ατόμων αυτών.
Βλέπουμε λοιπόν πόσο πολύ επιδρά η πρώτη σημαντική σχέση της ζωής μας, αυτή με τη μητέρα μας, στις μετέπειτα σχέσεις μας. Πάντα στις σχέσεις μας με τους άλλους αναζητούμε αυτή την πρώτη, αρχέτυπη, κοινωνική εμπειρία Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι δυνατόν να μεταβληθούν, ειδικά μετά από θετικές εμπειρίες που πιθανώς να προσφέρουν οι νέες σχέσεις στη ζωή μας, χωρίς ωστόσο, να εκλείπει ποτέ η επίδραση της πρώτης μας σχέσης, αυτής με τη μητέρα μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου